Święto Pracy 1 maja zawdzięczamy amerykańskim robotnikom

To nie był wymysł ZSRR ani czasów PRL-u. Podobnie jak grillowanie, także i wolne od pracy w dniu 1 maja zawdzięczamy Stanom Zjednoczonym. Krwawo stłumione demonstracje w obronie praw pracowniczych były zaczątkiem Święta Pracy.

Gdybyśmy chcieli być skrupulatni, to na grilla powinniśmy jeździć dopiero 4 maja. To wtedy w 1886 roku w Chicago dochodzi do wydarzeń określonych mianem Haymarket Riot. Były one konsekwencją strajków, które wybuchły kilka dni wcześniej.

Zarzewiem konfliktu była sytuacja niemieckich imigrantów - robotników z firmy McCormic Harvester - zajmującej się produkcją sprzętu dla rolnictwa (do dziś znana jest m.in. ze swoich traktorów). Pod koniec XIX w. władzę w zakładach przejmuje po zmarłym ojcu Cyrus McCormick. Junior ma ambitne plany: zamierza szybko starą fabrykę przebudować i wdrożyć - jakbyśmy to dziś powiedzieli - plan restrukturyzacyjny.

Jego kluczowy punkt to oczywiście szeroko zakrojone zwolnienia. O odprawach nie było mowy, robotnicy mieli stracić pracę z dnia na dzień. Nie mieli zapewnionych też żadnych zasiłków. Praca w fabryce odbywała się na podstawie kontraktu-śmieciówki - pracownik miał rano przyjść do pracy, za co dostawał dniówkę oscylującą w granicach 1,5 dolara.

Związkowcy oczywiście nie godzą się na zwolnienia. Po negocjacjach z McCormickiem wydaje się, że sytuacja została opanowana: właściciel fabryki dogaduje się ze związkami. Po czym zmienia swoją decyzję i zwalnia niemal całą załogę. W jej miejsce zatrudnia nowych pracowników oraz ochroniarzy. Sprawa oszukania i wyrzucenia na bruk setek pracowników odbija się szerokim echem w całym USA. Główny protest zaplanowano na 1 maja.

 

Data nie była przypadkowa. Już półtora roku wcześniej związkowcy z całych Stanów Zjednoczonych zaapelowali do rządu, by wymusił na firmach skrócenie czasu pracy z 12 do 8 godzin dziennie, w myśl hasła "Eight Hours for Work, Eight Hours for Rest, Eight Hours for What We Will!", czyli osiem godzin w pracy, osiem na odpoczynek, osiem na to co ma się ochotę.

Propozycja powstała jesienią 1884 roku, ale postawiono dać władzy czas - do 1 maja 1886 roku. Liczono, że rząd amerykański wprowadzi jakiekolwiek prorobotnicze zmiany. W Niemczech w tym samym czasie - by uspokoić nastroje społeczne - Otto von Bismarck zaczął wdrażać już swoją politykę społeczną dając m.in. ubezpieczenia chorobowe czy od wypadków przy pracy. W Australii od 30 lat obowiązywał ośmiogodzinny dzień pracy. Nawet w Wielkiej Brytanii obowiązywały tzw. ustawy fabryczne, które ograniczały możliwość wykorzystywania do pracy dzieci.

Amerykański rząd nie zrobił jednak nic i w sobotę 1 maja 1886 roku jak co dzień pracownicy mieli zameldować się w fabrykach na pół doby. W związku z tym w całych Stanach odbyły się marsze ruchu "8 godzin". Największa demonstracja miała miejsce w Chicago i była połączona z postulatami przywrócenia do pracy osób z fabryki McCormicka.

cd. http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/swieto-pracy-1-maja-zawdzieczamy-amerykanskim,81,0,1780561.html